یک باستان‌شناس اعلام کرد:
کشف قدیمی‌ترین کورۀ گچ‌پزی در محوطۀ چغاگُلان/ایجاد سایت‌موزه و آرکئوپارک در آینده
دارابی با اشاره به اینکه در فصل اول کاوش چغاگُلان تاکنون شواهد بسیار جالب توجهی در ارتباط با بافت معماری و فضاهای مسکونی و آیینی و نیز بافت صنعتی به دست آمده، افزود: کشف کورۀ تنورهای برای پخت گچ از جمله مهمترین دستاوردهای این کاوش به شمار می‌رود، زیرا آن را باید به عنوان قدیمی‌ترین کوره گچ‌پزی قلمداد کرد که تاکنون یافت شده است.
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، حجت دارابی سرپرست کاوش و دانشیار باستان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه با اعلام این خبر گفت: محوطه باستانی چغاگُلان که در شهرستان مهران از توابع استان ایلام قرار دارد، بیشترین توالی استقراری مربوط به شروع دورۀ نوسنگی را در ایران و شرق هلال حاصلخیز داراست و از جهت مطالعۀ چرایی و چگونگی نوسنگی شدن جوامع و گذار آنها از گردآوری و شکارورزی به تولید غذا در کوهپایه‌های زاگرس اهمیت بالایی دارد، اما مطالعات مرتبط با نوسنگی شدن و شروع کشاورزی و روستانشینی در ایران در مقایسه با کشورهای همجوار در غرب آسیا به صورت بسیار ناچیزی مورد توجه قرار گرفته و از این جهت کاوش گسترده در محوطۀ چغاگُلان بسیار مهم است.
این باستان‌شناس تصریح‌کرد: این محوطه ابتدا توسط مرحوم علی‌محمد خلیلیان شناسایی و معرفی و سپس توسط جبرئیل نوکنده تعیین عرصه شد. در سالهای 10-2009 میلادی نیز هیأتی از دانشگاه توبینگن آلمان به سرپرستی محسن زیدی و نیکلاس کُنارد آن را لایه‌نگاری کرد، اما در سالهای اخیر مورد غفلت واقع شده و در اثر فعالیت‌های کشاورزی و حفاری‌های غیرمجاز به شدت آسیب دیده است. از اینرو، انجام کاوش‌های گسترده و بلندمدت نه تنها اطلاعات بی‌بدیلی را در زمینۀ ماهیت ورود انسان به دنیای نوسنگی در زاگرس به دست می‌دهد، بلکه بستری را برای ممانعت از تخریب بیشتر محوطه با کاربست امور حفاظتی در آن به وجود می‌آورد.
او با بیان اینکه، فصل اول کاوش چغاگُلان از اواسط مهرماه شروع شده و تاکنون شواهد بسیار جالب توجهی در ارتباط با بافت معماری و فضاهای مسکونی و آیینی و نیز بافت صنعتی به دست آمده افزود: کشف کوره تنورهای برای پخت گچ از جمله مهمترین دستاوردهای کاوش به شمار می‌رود، زیرا آن را باید به عنوان قدیمی‌ترین کورۀ گچ‌پزی قلمداد کرد که تاکنون یافت شده است. این موضوع همچنین میتواند نگاه پژوهشگران و صاحب‌نظران دربارۀ نقش و اهمیت فعالیت‌های غیرمعیشتی در روند نوسنگی شدن جوامع را نیز تغییر دهد، به طوری که علاوه بر مسئلۀ اهلی‌سازی حیوان و گیاه، طیف مختلفی از تغییرات بنیادی را باید در زندگی انسان طی این دوره جستجو کرد.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اشاره به اینکه طبیعی است تداوم کاوش در چغاگلان میتواند ظرفیت‌های بالقوۀ این محوطه و نیز جایگاه ویژۀ کوهپایه‌های زاگرس را در شناخت بهتر روند نوسنگی شدن و آغاز کشاورزی و روستانشینی در سراسر غرب آسیا و حتی دنیا به وضوح نشان دهد ابراز امیدواری کرد: با حمایت مدیران و دستاندرکاران میراث‌فرهنگی در سطح استان و کشور بتوان از این ظرفیت بی‌نظیر استفاده و بهرهبرداری علمی داشت.
دارابی در پایان اظهارکرد: در این راستا با کاربست گام به گام برنامۀ ارائه‌شده توسط نگارنده به اداره کل میراث‌فرهنگی استان ایلام در ارتباط با چغاگُلان، هدف این است که به سمت ایجاد یک سایت‌موزه و آرکئوپارک در چغاگُلان حرکت کنیم و بدیهی است این امر مهم در جهت معرفی میراث‌فرهنگی و نهایتاً توسعۀ فرهنگی و اقتصادی منطقه اهمیت بالایی خواهد داشت.
